وابستگی, سبب عدم خوشحالی و سلامت عاطفی کودکان می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که وابستگی در خانواده‌ها آموخته می‌شود و از نسلی به نسل دیگر می‌رود. وابستگی از رشد افرادی سالم و غیر وابسته جلوگیری می‌کند. وقتی والدین هم وابسته باشند، وابستگی به کودکان هم منتقل می‌شود. مگر آنکه از آن آگاه باشند و به‌طور آگاهانه‌ای تلاش کنند تا به کودکان خود به‌گونه‌ای سلامت پاسخ دهند تا سلامت عاطفی کودکان تأمین شود.
به‌گونه‌ای که الگوسازی هم‌وابستگی آن‌ها را خنثی کند. از آنجایی که وابستگی آموخته می‌شود، می‌توان کاری کرد که آموزش داده نشود و از آن جلوگیری شود. مشکل اینجاست که مثل اعتیاد، وابستگی هم انکار می‌شود. شما ممکن است حتی نفهمید که وابسته هستید و ناخواسته آن را به کودک خود هم آموزش می‌دهید علیرغم این‌که نیت خوبی دارید. مهم‌ترین قدم‌های بازدارنده‌ای که می‌توانید بردارید, کار بر روی بهبود اعتماد به نفس خود و برقراری ارتباط است.
حتما صفحه آموزش زبان انگلیسی ما را اینجا مطالعه کنید.
نویسنده: Darlin Lanser
مترجم: رؤیا کریمی جنابی
برخی از نشانه‌های مهم وابستگی
- نیاز به کنترل شدن
- اعتماد به نفس پائین
- داشتن حد و مرز ضعیف
- تمرکز زیاد بر روی چیزی یا کسی
- ارتباط بدون اعتماد به نفس
- انکار یا بی‌ارزش شمردن نیازها، احساسات و خواسته‌های خود
کودکان از طریق تعامل با والدین خود یاد می‌گیرند که چه کسی هستند و چگونه احساسات و نیازهای خود را بشناسند. ارزش‌گذاری کنند و برای رفعشان ارتباط برقرار کنند. بنابراین چگونگی برقراری ارتباط با فرزندتان، در شکل‌گیری هویت آن‌ها مهم است و تا حد زیادی مشخص می‌کند که آن‌ها چقدر احساس امنیت و اعتماد به نفس دارند.
ویژگی‌های یک خانواده‌ی سالم که اجازه می‌دهد کودکان به‌عنوان بزرگسالانی مستقل و کارآمد رشد پیدا کنند. در اینجا ارائه می‌کنیم:
- روابط سالم
- حل مشکلات
- قوانین منطقی
- محدودیت‌های سالم
- عدالت و برابری برای همه
- حمایت کننده و پرورش دهنده
- به نمایش گذاشتن آزادانه‌ی احساسات، حالات و مشاهدات
در اینجا برای شما به‌عنوان والدین هفت نکته‌ی کلیدی را یادآور می‌شویم. شما می‌توانید آن‌ها را برای تضمین رشد کودکان خود به‌عنوان بزرگسالانی مستقل، انجام دهید:
1. آزادی مبادله‌ی اطلاعات را بدهید
یکی از مشخصه‌های اصلی خانواده‌ی سالم و نشانه سلامت عاطفی کودکان، سازمان یا حتی کشور سالم، آزادی بیان افکار و مشاهدات است. اسرار و قواعد " حرفش را نزن "، در خانواده‌های ناکارآمد رواج دارد.
به‌عنوان مثال ممانعت از حرف زدن درباره‌ی لنگیدن مادربزرگ یا مشروب خوردن پدر، به کودکان یاد می‌دهد که ترسو باشند. در نتیجه به خودشان و ادراکشان شک کنند. کودکان به‌طور طبیعی درباره‌ی هر چیزی کنجکاو هستند. این نشان از سلامت است و باید مورد تشویق قرار بگیرد نه آنکه جلوی آن گرفته شود.
2. به کودکان خود احترام بگذارید
احترام گذاشتن به این معناست که به کودکان خود گوش کنید و آن‌ها را جدی بگیرید. بیان کننده‌ی این است که آنچه هستند و هر طور که احساس یا فکر می‌کنند ارزش و شایستگی دارد. نباید حتماً با گفته‌ی آن‌ها موافقت کنید اما گوش دادن و فهمیدن، نشان می‌دهد که شما به آن‌ها احترام می‌گذارید. به آن‌ها یاد می‌دهد که به خودشان احترام بگذارند.
حتما, با کودک خود با احترام و نزاکت حرف بزنید. از انتقاد بپرهیزید زیرا برای اعتماد به نفس آن‌ها مخرب است. در عوض رفتاری که دوست دارید را مورد تشویق قرار دهید. شما می‌توانید محدودیت‌هایی قائل شوید و نتایج منفی رفتارهایی را که دوست ندارید برای کودک خود توضیح دهید.
بدون آن که رویش اسم بگذارید یا انتقادهایی نظیر این بکنید. مثلا " من و بقیه از این‌که نیم ساعت حمومت رو طول می دی عصبانی می‌شویم ". وقتی با کودکان خود با احترام برخورد می‌کنید، آن‌ها هم با دیگران با احترام برخورد می‌کنند. در این‌صورت در روابط آینده‌شان هم, چنین انتظاری می‌رود.
حتما بخوانید: ایجاد احساس امنیت در کودکان
3. احساسات کودک خود را بپذیرید
بیشتر مراجعین به من می‌گویند که به آن‌ها اجازه داده نشده است که عصبانیت، شکایت، غم یا حتی هیجان خود را نشان دهند. آن‌ها یاد گرفته‌اند که احساسات خود را سرکوب کنند. این مسئله در روابط بزرگسالی آن‌ها مشکل ایجاد می‌کند و می‌تواند منجر‌به افسردگی شود.
با حسن نیت، اغلب والدین می‌گویند:" غمگین نباش، (حسود، یا ...) یا صدا تو بالا نبر ". اگر اجازه بدهید که کودکان احساسات خو را نشان دهند، خروجی این کار سلامت است. احساسات نباید منطقی باشند یا این‌که سعی کنید آن را ثابت نگهدارید.
در عوض به‌جای آن که تلاش کنید کودکان خود را از احساسی که دارند منصرف کنید. آن‌ها را دلداری دهید و بگذارید بفهمند که دوستشان دارید. بیان آزادانه‌ی احساسات به آن معنی نیست که اقدام به انجام آن‌ها شود. " تامی " می‌تواند نسبت به خواهر خود عصبانی باشد اما نمی‌تواند او را بزند.
4. به حریم کودکان خود احترام بگذارید
احترام به افکار و احساسات کودکان روشی برای احترام به حریم آنهاست. فحاشی و کتک، تجاوز به حریم آنهاست. و به کاهش استرس کودکان کمکی نمی‌کند همان گونه که لمس ناخواسته یا رابطه نزدیک هم تجاوز به حریم آنهاست.
غلغلک دادن بیش از اندازه‌ای که کودک راحت باشد هم در این گروه قرار می‌گیرد. علاوه بر این، چیزهایی که متعلق به کودک شماست، فضای اختصاصی و حریم خصوصی آن‌ها هم باید مورد احترام قرار گیرد. خواندن ایمیل‌ها یا دفترچه‌ی خاطرات آن‌ها یا صحبت کردن پشت سر آن‌ها با دوستانشان هم تجاوز به حریم آنهاست.
5. تصمیمات مناسب سن خود را اتخاذ کنند
بگذارید کودکان مسئولیت پذیر و مستقل باشند. افراد هم وابسته با تصمیم‌گیری و استقلال در روابط مشکل دارند. کودکان برای این‌که یاد بگیرند چگونه مشکلات خود را حل کنند و تصمیم‌گیری کنند، نیاز به حمایت دارند. والدین معمولاً یا افراطی و یا برعکس عمل می‌کنند. خیلی از بچه‌ها مجبورند در سنین پائین مسئولیت‌های بزرگترها را هم بر عهده بگیرند.
هیچ‌گاه یاد نمی‌گیرند که از کسی کمک بگیرند یا به کسی اعتماد کنند. بعضی از آن‌ها که کنترل می‌شوند یا لوسشان می‌کنند، وابسته می‌شوند. با این حال یاد نمی‌گیرند که انتخاب‌های خودشان را داشته باشند. در صورتی‌که به بقیه آزادی نامحدودی بدون راهنمایی داده می‌شود. انواع متضاد معمولاً با هم ازدواج می‌کنند. آن‌ها ازدواج خارج از تعادلی خواهند داشت که یک نفر از دیگری مراقبت می‌کند و هردو از هم بیزار خواهند بود.
6. قوانین و تنبیه‌های انسانی و منطقی
افراد هم وابسته در خانه‌هایی رشد می‌کنند که هیچ قانونی ندارند و یا قوانین جدی و سخت‌گیرانه‌ای دارند. به محیطی امن، قابل پیش‌بینی و عادلانه نیاز است تا سلامت عاطفی کودکان تامین شود. وقتی قوانین و تنبیهات مستبدانه، سخت‌گیرانه یا ناهماهنگ باشد به‌جای آن که از اشتباهات درس گرفته شود. کودکان عصبانی، نگران می‌شوند و یاد می‌گیرند که به والدین خود، مسئولین و دیگران بی‌اعتماد باشند.
قوانین باید هماهنگ، صریح و روشن باشند و والدین هم باید با هم متحد باشند. به‌جای آنکه قوانین و تنبیهات را بر اساس احساسات لحظه‌ای قرار دهید، به‌دقت در مورد آن فکر کنید. چه چیز مهم است و چه چیزی به‌صورت منطقی قابل اجراست که این بر اساس سن و میزان استقلال کودکان متفاوت است.
قوانین را برای کودکان بزرگتر شرح دهید. به آن‌ها اجازه‌ی سوال کردن بدهید و دلایلی خوب برای تصمیمات خود داشته باشید. تحقیقات نشان داده است که تنبیه بدنی می‌تواند در بزرگسالی، مشکلات عاطفی به بار بیاورد. بهترین تنبیهات، منطقی انسانی و هماهنگ با نتایج طبیعی کار اشتباهی است که کودک مرتکب شده است.
7. کودکان خود را پرورش دهید
نمی‌توانید به آن‌ها عشق و محبت بیش از اندازه بدهید. برخی والدین از هدایای بسیاری استفاده می‌کنند یا آنکه برای نشان دادن عشق خود هیچ محدودیتی قائل نمی‌شوند.
اما این‌ها جایگزین همدلی و مهربانی برای رشد کودکان و سلامت عاطفی کودکان نیست. به‌عنوان یک بزرگسال دارای اعتماد به نفس و دوست داشتنی، ضروری است.