این مهم نیست که اینترنت یا افراد موفق چه می‌گویند, مهم این است که رفتن به دانشگاه و مدرسه برای کسب مهارت ترجمه تخصصی حیاتی است. مطمئناً افرادی که توانسته‌اند بدون دریافت درجات بالای تحصیلی موفق شوند و امپراتوری خود را بنا کنند، زیاد نیستند. این افراد موفق در زمینه آموزش زبان انگلیسی جزء استثناها هستند و شما نمی‌توانید به نصایحی که این افراد به شما می‌کنند، تکیه کنید.
مهارت ترجمه تخصصی زبان انگلیسی
در کنار دانش، داشتن مهارت‌های لازم برای ترجمه تخصصی، مهارت برای تحقیق و جستجو حائز اهمیت است. وقتی استعداد خوبی داشته باشید، با کمی دانش هم می‌توانید موفق شوید. بیشتر افراد فقط با کمک مهارت‌های خود توانسته‌اند از شر زندگی معمولی خلاص شوند و در صحنه‌ی جهانی برای خود نامی کسب کنند. شما برای آن‌که کاری را درست انجام دهید، مهم نیست که آن کار به چه صنعتی تعلق داشته باشد، باید استعداد لازم و مهارت کلی برای انجام آن را داشته باشید. بدون این‌ها نمی‌توانید در زندگی به جایی برسید, صنعت ترجمه هم به همین‌ها نیاز دارد. برای آن‌که مردم شما را به خاطر انجام ترجمه‌های درست بشناسند باید مهارت‌های ترجمه عالی داشته باشید. افراد زیادی فکر می‌کنند برای ترجمه تسلط بر دو زبان کافی است؛ اما این موضوع با حقیقت خیلی فاصله دارد. برای انجام خدمات ترجمه با کیفیت بالا، باید مهارت‌ها و توانمندی‌های ذیل را دارا باشید.
مترجم: رؤیا کریمی جنابی
1. تسلط کامل بر زبان مقصد
برای آن که مهارت ترجمه تخصصی زبان انگلیسی را داشته باشید، باید نویسندهای خوب باشید. دانش وسیعی از گرامر و سبک‌های مختلف نوشتاری داشته باشید. در نظر داشته باشید که ترجمه شما را افراد بومی که تجربیات زیادی از آن زبان دارند، می‌خوانند. پس اگر این دانش را نداشته باشید ممکن است برای مشتریان خود مشکل ایجاد کنید. معمولاً مترجم‌ها به زبان مادری خود ترجمه می‌کنند (که ما آن را زبان مقصد می‌نامیم) و فرض ما هم بر این است.
2. تسلط کامل بر زبان مبدأ
ترجمه یک متن (که ما آن را زبان مبدأ می‌نامیم) فقط این نیست که واژه‌های یک زبان را با معادل آن‌ها در زبان دیگر که همان زبان مقصد است جا‌به‌جا کنیم. این همان کاری است که ماشین‌های ترجمه هم انجام می‌دهند و نتیجه کار هم بسیار نامطلوب است. برای آن‌که بتوانید چیزی را از زبانی ترجمه کنید باید به آن زبان تسلط داشته باشید و متنی را که ترجمه می‌کنید، بفهمید. اگر تقریباً به زبان مبدأ تسلط داشته باشید می‌توانید آن را به زبان مقصد ترجمه کنید.
3. داشتن آگاهی وسیع از فرهنگ هر دو زبان
یک مترجم مستقل باید آگاهی کاملی از تفاوت‌های فرهنگی میان کشورها داشته باشد. اگر فقط کلمات را ترجمه کنید، نمی‌توانید خدمات خوبی به مشتریان خود ارائه دهید. در صورتی که بخشی از متن در فرهنگ زبان مقصد نامناسب باشد، چه خواهید کرد؟ در چنین مواقعی است که با اشتباهاتی فاحش در ترجمه روبرو می‌شویم, نتایج فاجعه باری برای برخی از شرکت‌ها خواهد داشت. تنها به این دلیل که ترجمه با فرهنگ بومی زبان مقصد تطابق نداشته است.
4. داشتن اشتیاق برای یادگیری و تحقیق
اگر تازه شروع کرده‌اید، برای بالا بردن کیفیت کار خود و تقویت مهارت ترجمه تخصصی، باید تحقیقات زیادی انجام دهید. اصطلاحات، واژگان و مفاهیم محلی حداقل چیزهایی هستند که باید به دنبال آن‌ها بگردید تا بتوانید از آن‌ها در ترجمه خود استفاده کنید.
5. داشتن مهارت کامل در کامپیوتر
این یکی از مهارت‌ها و توانمندی‌های ضروری برای یک مترجم مستقل است. باید ورودی و خروجی کامپیوتر را بشناسید تا بتوانید استفاده‌ی درستی از آن بکنید. مهارت تایپ سریع و دانستن کارکرد ابزارهای مختلف، امتیاز بزرگی برای شما محسوب می‌شود.
6. داشتن تخصص پیرامون یک یا چند موضوع
دانستن چیزهای زیاد درباره یک موضوع خاص سبب می‌شود بهتر و با سرعت بیشتری ترجمه کنید. داشتن تخصص در موضوعات مختلف، امتیاز بزرگی برای یک مترجم مستقل به شمار می‌آید. در این صورت نیاز نیست مترجم وقت زیادی برای تحقیق درباره اصطلاحات خاص تلف کند. داشتن درکی عمیق از موضوع، در ترجمه حائز اهمیت است.
7. داشتن انگیزه و نظم
برای آن‌که بتوانید بازاریابی کنید و خدمات خود را به فروش برسانید هم باید دارای انگیزه باشید و هم در کارتان منظم باشید. ارتقاء کارتان ساده نیست و داشتن انگیزه به همراه داشتن مهارت‌های کامپیوتر و اینترنت نقش مهمی در بازاریابی و جذب مشتریان بیشتر ایفا می‌کند.
8. داشتن مهارت مدیریت زمان
شما باید مهارت زیادی در مدیریت زمان داشته باشید تا بتوانید ترجمه‌های خود را در زمان مناسب تحویل دهید. در کار ترجمه، هیچ‌گاه تأخیر قابل قبول نیست، چرا که مشتری می‌خواهد کارش را به موقع دریافت کند و مهم نیست که شما در آن لحظه چقدر سرتان با کارهای دیگر شلوغ باشد.
9. داشتن مهارت‌های مشتری مداری
یک مترجم مستقل باید مشتری مدار باشد، همواره با مشتریان خود در مورد خواسته‌هایی که دارند در ارتباط باشد. یکی از مهارت‌های لازم برای ترجمه تخصصی و یک مترجم متخصص بودناین است که بداند. کافی نیست که فقط موقع گرفتن کار با مشتری خود در ارتباط باشید، باید همواره آماده پاسخگویی به مشتریان خود در طول پروژه و پس از آن باشید.
10. در دسترس بودن
یک مهارت ترجمه تخصصی دیگر این‌که مترجم همیشه باید در دسترس باشد. بعضی از مشتریان برای آن‌که پاسخ آن‌ها را بدهید به شما زمان می‌دهند, اما درهمان موقع مشتریانی هم هستند که می‌خواهند در اسرع‌وقت جواب آن‌ها را بدهید. اگر برای بار اول شما را پیدا نکنند دیگر برنخواهند گشت.
بهبود مهارت ترجمه
یازده راهکار ترجمه برای فراگیران زبان انگلیسی
درباره نویسنده
استفانی الن ادبیات کلاسیک و زبان انگلیسی را در دانشگاه هاگز، آکسفورد خواند. وی در حال تحقیق بر روی تز دکترای خویش با عنوان (Early Modern Academic Drama) در دانشگاه فرایبورگ است. همان‌طور کسانی که تاکنون زبان لاتین خواندهاند، میدانند؛ ترجمه به یک زبان دیگر اغلب یکی از سخت‌ترین و هولناکترین تمرینات ممکن است. برای این کار به دانشی عمیق از ساختار گرامری و شناخت واژگان هر دو زبان نیاز داریم؛ اما اگر هیچ کدام از آن‌ها را ندارید، نگران نباشید. فقط بهبود مهارت ترجمه تخصصی را بخوانید و تبدیل به یک دوزبانه‌ی فوق‌العاده شوید.
نویسنده: Stephanie Allen
مترجم: رؤیا کریمی جنابی
1. آموزش اصول و روش ترجمه تخصصی
قبل از آن که هر ترجمه‌ای را شروع کنید، آن را چندین بار بخوانید تا بتوانید آنچه را که نویسنده واقعاً می‌خواهد بیان کند، درک کنید. سپس بتوانید بفهمید که نویسنده چگونه می‌خواهد حرف خود را بیان کند. به متن به گونه‌ای نگاه کنید که انگار می‌خواهید یادداشتی ادبی در مورد آن بنویسید. در هر کلمه و عبارت، به هدفی که متن دنبال می‌کند، به سبک و سیاق کلام (آهنگ و سبک نویسنده) و ترفندهای مربوط به سبک نویسنده دقت کنید. از خط خطی کردن متن نترسید: روی هر چیزی که می‌تواند به فهم شما کمک کند یادداشت بگذارید و زیر هر چیزی که فکر می‌کنید ترجمه آن برایتان مشکل است، خط بکشید. در‌نهایت درباره اصطلاحات یا حتی ایده‌هایی که در متن آمده است و آن‌ها را متوجه نمی‌شوید، تحقیق کنید.
2. بهترین ابزارهای ترجمه فارسی به انگلیسی
یک واژه‌نامه دوزبانه، از لوازم ضروری برای کسب مهارت ترجمه تخصصی است. حتی اگر احساس می‌کنید که معنای یک کلمه‌ی مهم را می‌دانید بازهم آن را جستجو کنید و همه‌ی موارد آن را مدنظر بگیرید. در مورد این‌که کدام کلمه با سبک و حس و حال متن اصلی متناسب است، فکر کنید. می‌توانید دو مقاله‌ی زیر را هم بخوانید:
• پانزده اشتباه رایج گرامری
• چرا یادگیری زبان انگلیسی تا این حد دشوار است؟
جالب است که زبان انگلیسی نسبت به سایر زبان‌های لاتین (مثلاً زبان فرانسه، ایتالیایی و یا اسپانیایی) یا نسبت به زبان‌های ژرمنی (مثل زبان آلمانی یا هلندی) واژه‌های بیشتری دارد. دلیل این موضوع به تاریخ قرون وسطایی انگلیس برمی‌گردد. ابتدا زبان انگلیسی یک زبان ژرمنی بود که به زبان‌های آلمانی و هلندی نزدیک بود و به همان دلیل بیشتر ساختارهای اصلی گرامر زبان انگلیسی با آن زبان‌ها مشترک است. اما بعد از آن که انگلیس در سال 1066 توسط فرانسه تسخیر شد، فرانسوی نورمن زبان حکام شد و تأثیر بسیاری بر زبان انگلیسی گذاشت. همین‌طور هم بسیاری از کلمات لاتین که زبان مخصوص کلیسا و دانش بود نیز در زبان بومی انگلیسی نفوذ کرد.
پس انگلیسی نوین بر مبنای این سه تأثیر شکل‌گرفته است و دارای لغات هم معنای بسیاری است که قابل تشخیص از یکدیگر هستند. به عنوان مثال در زبان انگلیسی برای بیان احساس عصبانیت روش‌های گوناگونی وجود دارد. anger و warth به زبان اسکاندیناوی کهن و آلمانی برمی‌گردد اما ire و rage از کلمات لاتین ira و rabies می‌آیند. تمام این‌ها روی کار شما در مقام یک مترجم تأثیر می‌گذارد، چون تعادل واژگان بین زبان‌ها را سخت می‌کند. معمولاً انتخاب‌های زیادی در زبان انگلیسی وجود دارد و این وظیفه شماست که بهترین انتخاب در بهبود مهارت ترجمه تخصصی را داشته باشید. اگر در طول ترجمه واژه‌های جدیدی را یاد گرفتید آن‌ها را در جایی یادداشت کنید و در فهرست واژگان خود برای بعدها داشته باشید.
پیش از شروع ترجمه اطمینان حاصل کنید که نکات گرامری را که برای تضمین دقت فنی ترجمه نیاز دارید، بلد هستید. مطمئن شوید که از شکل افعال و ساختار نحو به‌طور دقیق آگاه هستید. واضح است که فهم کامل قوانین گرامری برای ترجمه ضروری است اما می‌توانید دانش خود را با جداول، فهرست و کتاب تقویت کنید. بررسی با دقت هر چیزی اشتباهات کوچک را برطرف می‌کند. در یک کار کامل و خوب، خطاهای گرامری یا دیکته‌ای از دور به چشم می‌خورد پس آن‌ها را تصحیح کنید تا ترجمه‌ای فوق‌العاده ارائه دهید.
3. ترجمه تحت اللفظی و ترجمه مفهومی
مهارت ترجمه تخصصی انگلیسی مملو از اصطلاحات است. یکی از مشکلات مضحکی که در ترجمه پیش می‌آید، زمانی است که به‌جای انتقال مفهوم ترجمه‌ای تحت اللفظی از کلمات موجود در یک جمله ارائه شود. حتی ممکن است این کلمات معادلی در زبان مقصد نداشته باشند. مثلاً اگر شخص اسپانیولی زبانی این جمله را به شما بگوید: !to another dog with that bone کسی شما را به خاطر این‌که فکر کردید او یک دیوانه است، سرزنش نخواهند کرد. البته کاری که آن شخص انجام داده است این است که جمله اسپانیایی a otro perro con ese hueso را ترجمه کرده است. زبان استعاره‌ای که برای گفتن اصطلاح you're pulling my leg (سر به سر کسی گذاشتن) به کار رفته است، اما اگر بخواهیم آن را به صورت تحت اللفظی ترجمه کنیم مفهوم آن درست منتقل نخواهد شد.
در اینجا برخی از عبارات را از سراسر دنیا ارائه می‌کنیم که ترجمه آن‌ها باعث سردرگمی و نتایج مضحکی می‌شود:
Avoir le cafard از زبان فرانسه که معنای تحت اللفظی آن در انگلیسی می‌شود to have the cockroach (سوسک داشتن) در حالی که به معنای غمگین بودن است.
Es ist mir wust از زبان آلمانی که معنای تحت اللفظی آن در انگلیسی that's sausage to me (این سوسیس برای من است) اما در واقع به این معناست که گوینده اهمیتی نمی‌دهد.
Yo te conozco bacalao, aunque bengas disfrazado یک اصطلاح استعاری اسپانیولی دیگری که در انگلیسی می‌شود: !I know you, codfish, even though you wear a disguise (من تو را می‌شناسم، ماهی، حتی اگر لباس مبدل پوشیده باشی) که درواقع به این معناست که حواسم به تو هست.
C'est la fin des haricots به زبان فرانسه که در انگلیسی that's the end of the beans (این پایان لوبیاهاست!) که به این معناست: پایان چیزی.
Un burro frota a otro burro به معنای a donkey rubs another donkey (یک الاغ، الاغ دیگر را مالش می‌دهد!). به معنای این است که افرادی که دارای خصوصیات مشابه هستند با هم خوب کنار می‌آیند.
Eramos pocos y pario la abuela به معنای there were only a few of us, and then grandma gave birth. No, a miracle hasn't happened (چند نفر بودیم که مادربزرگ هم زایید!). به معنای این است که من خیلی کم مشکل داشتم که این یکی هم رسید. مشابه با اصطلاح it never rains but it pours که در زبان فارسی این گونه است: وقتی می‌آید، پشت سر هم می‌آید.
البته مثال‌هایی هم وجود دارند که اصطلاح نیستند. معنای تحت اللفظی لغت اسپانیولی obtener مشابه لغت انگلیسی to obtain به معنای کسب کردن است. اما بیشتر اوقات برای آن to get استفاده می‌شود که زیاد رسمی نیست. تمام چیزهایی که گفته شد ممکن است با راهکار شماره چهار ترجمه که ذکر خواهم کرد؛ مغایرت داشته باشد:
4. ...اما باید تکنیک‌های رعایت سبک را به کاربرید.
برای بهبود مهارت ترجمه تخصصی به تکنیک‌ها دقت کنید. تکنیک‌های رعایت سبک فقط به‌منظور تزئین نیست، بلکه روشی مهم برای این است که نویسندگان بتوانند معنا را منتقل کنند. به همین دلیل در هر متنی که ترجمه می‌کنید سعی کنید تا آنجا که امکان دارد زبان را در همان سطحی که هست باز تولید کنید. قبل از ترجمه، متن را از اول تا آخر بخوانید و به آنچه که نویسنده بیان می‌کند، فکر کنید.
همه گفته‌ها، نقل قول‌ها، جملاتی که سبک نویسنده به شدت در آن‌ها رعایت شده است و آهنگ کلام را یادداشت کنید. البته تعداد استفاده از این تکنیک‌ها بر اساس نوع متنی که روی آن کار می‌کنید متفاوت است. ترجمه‌های فوق‌العاده بدون آن که متن را از حالت طبیعی خارج کنند، سبک نویسنده را تقلید می‌کنند. برای بازگشت به مثالی که در بالا زدم ممکن است جمله اسپانیایی A otro perro con ese hueso را به صورت you are pulling my leg (داری سر به سر من می‌گذاری) ترجمه کنید. به این ترتیب هم حس جمله را منتقل و هم هویت آن را به عنوان یک گفته حفظ می‌کنید.
5. به سبک و سیاق متن اصلی وفادار باشید.
این موضوع خیلی واضح است اما همان جایی است که فراگیران اغلب در آنجا دچار اشتباه می‌شوند. اگر متنی را ترجمه می‌کنید که رسمی و صریح است شما هم باید سبک و سیاق آن را تقلید کنید: از کلمات مناسب و سبک مشابه استفاده کنید. در صورتی‌که متن محاوره‌ای و ساده‌ای را ترجمه می‌کنید، باز هم به دنبال واژگانی بگردید که حس متن اصلی را داشته باشد.
6. خوانندگان خود را بشناسید.
آخرین چیزی که برای انتخاب واژگان باید در نظر گرفت، کسانی است که کار شما را خواهند خواند. وقتی چیزی را برای کلاس ترجمه می‌کنید خواننده شما ممکن است یک نفر " معلم شما " باشد. اما بهترین تمرین بهبود مهارت ترجمه تخصصی این است که ببینید متن اصلی برای چه کسانی نوشته شده است و زبان ترجمه خود را بر آن اساس تعیین کنید. اگر یک پوستر برای نوجوان‌ها باشد باید واژگانی را انتخاب کنید که مثلاً با واژگانی که برای ترجمه یک روزنامه برای بزرگسالان انتخاب می‌کنید، متفاوت باشد.
7. زیاد خودتان را درگیر جزئیات نکنید.
معلم شما در تنظیم ترجمه برای شما سطح مشخصی از مهارت زبان انگلیسی را برایتان در نظر گرفته است. او می‌داند که شما نکات اصلی گرامر زبان انگلیسی را می‌دانید (حتی تا حدی آن‌ها را حفظ هستید) و می‌توانید با سرعت قوانین و برخی واژه‌ها را به خاطر بیاورید. او سعی دارد بهبود مهارت ترجمه را در شما تقویت کند. البته این مهم است که شما نشان دهید دارای مهارتی هستید که واژگان و گرامر را آن‌طور که در بالا ذکر شد به کارمی برید. به یاد داشته باشید که این تمرین برای این به شما داده شده است که دانش شما را آزمایش کند نه چیزهایی که در متن آمده است، پس شم زبانی خود را دنبال کنید. با وسواسی بودن نسبت به جزئیاتی که گیج کننده هستند و وقت زیادی می‌گیرند، تمرین را پیچیده نکنید. مطمئن باشید که نتیجه‌ی نهایی پیچیده نیست و طبیعی به نظر می‌رسد.
نکات بهبود مهارت ترجمه تخصصی
در ادامه به مهم‌ترین نکات بهبود مهارت ترجمه تخصصی انگلیسی اشاره داریم:
8. سر فرصت کار خود را انجام دهید.
فشاری که برای ترجمه یک یا چند صفحه روی شما هست می‌تواند شما را وادار کند تا آنجا که ممکن است سریع‌تر کار ترجمه را جلو ببرید. این تمرین کمی متفاوت است، اما من معمولاً موقع ترجمه متن لاتین با این اشتباه مواجه می‌شوم. تمام صفحات را با یادداشت‌های اجمالی پر می‌کنم و جملات و عبارات سخت‌تر را از قلم می‌اندازم.
سعی کنید در برابر این وسوسه مقاومت کنید: اگر کارتان را در حد عالی انجام ندهید دچار اضطراب خواهید شد. موقع اتمام کار هنگامی که می‌خواهید به هر چیزی غیر از کلمات فکر کنید, تفاوت‌های ظریفی که قبلاً به آن توجه داشته‌اید را فراموش می‌کنید و جملات را در پیش‌نویس نهایی می‌نویسید. به‌جای این کار نفس عمیقی بکشید و با آرامی پیش بروید و سعی کنید به هر کلمه به شیوهای آرام، منظم و حتی خلاقانه فکر کنید. بهتر است چهار جمله بی کم و کاست نوشته باشیم تا آن‌که صفحه‌ها ترجمه داشته باشیم که باید دوباره ترجمه شوند.
9. دوباره ترجمه را بخوانید و آن را روانتر کنید.
پس از آن که اولین پیش‌نویس را تهیه کردید، استراحتی بکنید, هر چه بیشتر، بهتر است. اگر آن‌قدر وقت داشتید که ترجمه را کنار بگذارید و روز بعد برگردید، عالی خواهد بود. وقتی به ترجمه خود بازگشتید، دوباره آن را بخوانید و به دنبال اشتباهات دیکته‌ای و گرامری خود بگردید. نگاهی هم به سبک ترجمه بیندازید. آیا ترجمه‌ای خوب و روان است؟ آیا سبک و سیاق و نواخت (tone) منسجم و یکپارچه است؟ آیا معنا و جان کلام متن اصلی منتقل شده است؟ اگر برایتان مقدور است از یک بومی زبان بخواهید که متن را بخواند و جاهایی که نیاز به کار دارد را مشخص کند. هر چیزی که ناشیانه نوشته شده است یا هر چیزی که روز قبل با ناامیدی رها کرده بودید را پیدا کنید. حال که پیش‌نویس کاملی دارید و فشاری برای تمام کردن کل ترجمه روی شما نیست؛ موقع آن است که روی جزئیات کار کنید.
10. ...یک بار دیگر هم آن را بخوانید.
یک بار دیگر استراحت کنید و پس از دستکاری کارتان، یک بار دیگر آن را بخوانید. فقط برای این‌که مبادا هنگام عوض کردن کلمات مرتکب اشتباه احمقانه‌ای شده باشید.
11. از اشتباهات خود درس بگیرید.
هیچ کس اولین بار که ترجمه می‌کند، ترجمه‌اش عالی نیست و مهارت ترجمه تخصصی را ندارد. ترجمه یکی از سخت‌ترین قسمت‌های یادگیری زبان است، برای بهبود مهارت ترجمه باید به‌اندازه‌ی کافی با گرامر زبانی که به آن ترجمه می‌کنید راحت باشید و باید به اندازه کافی کلمه بلد باشید تا بتوانید معنا را منتقل کنید. از این‌ها بیشتر، این تمرین کاملاً جدید و البته کمی هم اشتباه است که به مهارت‌های دیگری غیر از شنیدن و خواندن نیاز دارد و همین‌طور به دقت و مهارتی بیش از حرف زدن نیاز دارد. بنابراین اگر نتوانستید برای بار اول آن را درست انجام دهید مأیوس نشوید: با تمرین مهارت ترجمه تخصصی را کسب می‌کنید.
هر بار که ترجمه‌ای را انجام می‌دهید حتی اگر شما را دیوانه کند، کلمات تازه زیادی یاد می‌گیرید و دانش شما پیرامون گرامر انگلیسی و چیزهای کوچکی مثل دیکته هم تقویت می‌شود. اگر پس از ساعت‌ها کاربر روی ترجمه خود هنوز هم از آن راضی نیستید، مطمئن باشید که کار با ارزشی انجام داده‌اید. معانی و دیکته تمام واژه‌هایی را که در واژه‌نامه یا به صورت آنلاین جستجو کرده‌اید و قوانین گرامری راهم که برایتان مشکل بود، همه را یاد گرفته‌اید.